GIỚI THIỆU CHUNG YÊN BÁI

Sự phân bố dân cư các dân tộc ở Yên Bái không có lãnh thổ tộc người rõ rệt, họ sống xen kẽ với nhau. Tuy vậy, mỗi dân tộc đều có những vùng quần tụ đông đảo của mình. Tại các vùng này dân số dân tộc đó chiếm tỷ lệ cao hơn so với dân tộc khác cùng cư trú. Tiêu biểu là người Mông cư trú tập trung ở hai huyện Trạm Tấu và Mù Cang Chải; người Thái, người Mường ở huyện Văn Chấn; người Dao ở hai huyện Văn Yên, Văn Chấn; người Sán Chay ở huyện Yên Bình; người Kinh ở thành phố Yên Bái, thị xã Nghĩa Lộ; người Tày, người Nùng ở huyện Lục Yên; người Khơ Mú ở xã Nghĩa Sơn  huyện Văn Chấn; người Phù Lá ở xã Châu Quế Thượng  huyện Văn Yên…

Các dân tộc cư trú ở những độ cao khác nhau nên phân thành vùng cao và vùng thấp  và rẻo giữa. Nhà ở, tập quán sản xuất, đời sống văn hóa của đồng bào ở mỗi vùng có những nét đặc thù riêng. Người Mông ở vùng cao có ngôi nhà truyền thống là nhà đất, làm lúa nương; người Tày, Nùng, Thái, Mường ở nhà sàn với nền văn minh lúa nước; người Dao cư trú rẻo giữa trồng lúa nương và lúa nước, có 3 loại hình nhà ở: nhà sàn, nhà đất, nhà nửa sàn nửa đất…

Sự đa dạng về dân tộc làm cho các lễ hội của Yên Bái cũng dày đặc và phong phú, mỗi dân tộc có một nét đặc trưng riêng của mình như lễ cầu an của dân tộc Sán Chay (được tổ chức vào tháng 6 âm lịch), Tết độc lập của người Thái (vào ngày 2/9 hàng năm), Tết Nhảy của người Dao bắt đầu từ 10 tháng Chạp đến trước Tết Nguyên đán, lễ mừng cơm mới của người Mông ở Mù Căng Chải, tục lấy nước đầu năm của người Khơ Mú……

Yên Bái nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, mùa đông lạnh, nhiệt độ có nơi xuống rất thấp nhiệt độ trung bình là 22 – 23oC; (cao nhất từ 37-39oC, thấp nhất từ 2 – 4oC). Yên Bái có 2 mùa khá đẹp mà bạn có thể sắp xếp thời gian để đến. Khoảng giữa tháng 9 đến giữa tháng 10 là mùa lúa chín, lúc này toàn bộ Mù Cang Chải sẽ vàng rực một màu lúa, thời tiết đẹp, thuận lợi để đến thăm nơi đây

Khoảng tháng 5-6 là mùa đổ nước, khi những cơn mưa mùa hè bắt đầu trút nước xuống những ngọn núi thì nước được dẫn từ trên núi vào các ruộng bậc thang. Nước tràn vào các thửa ruộng làm cho đất khô cằn trở nên mềm hơn và nở ra giúp bà con có thể cấy lúa. Đây cũng là thời điểm bà con bắt đầu xuống đồng cày cấy chuẩn bị cho một vụ mùa mới. Chính vì thế ở các ruộng bậc thang miền núi phía Bắc, lúa chỉ có thể trồng được một vụ. Những bậc thang loang loáng nước trong nắng chiều tạo nên một vẻ đẹp khiến cho bao du khách phải ngỡ ngàng.