ĐỊA ĐIỂM THAM QUAN Ở CHÙA HƯƠNG

Phương tiện di chuyển chính trong thung lũng suối Yến là: đò chở khách và đi bộ. Đò chở khách đưa du khách tới bến và từ bến du khách đi theo các đường núi để leo tới các chùa, các động.

Dưới đây là tuyến Hương Tích: Đền Trình – Chùa Thiên Trù – Động Hương Tích – Đền Cửa Võng – Chùa Giải Oan – Động Tiên Sơn – Động Hinh Bồng. 

Đền Trình: Đền Trình hay còn có tên chữ là Ngũ Nhạc Linh Từ, là ngôi đền nhỏ nằm ngay bên phải của dòng Suối Yến cách bến đò Yến Vĩ (bến Đục) khoảng 500m thuộc tuyến du lịch chính đi vào chùa Thiên Trù và động Hương Tích. 

Sau khi dâng lễ ở đền Trình, đò sẽ đưa du khách đi qua cầu Hội và các ngọn núi với tên gọi lạ lẫm như: núi Đổi Chèo, núi Voi Phục, núi Mâm Xôi vào thẳng bến đò Thiên Trù – điểm bắt đầu của hành trình leo núi. Nếu khéo gợi chuyện, bạn sẽ được những người lái đò vui tính kể tường tận từng địa danh, câu chuyện gắn liền với danh thắng chùa Hương. Như vậy, quãng thời gian 1 tiếng đồng hồ đi đò sẽ ngắn đi rất nhiều đó. Bạn cũng đừng quên tranh thủ nạp năng lượng trước khi leo núi.

Động Hương Tích: Động Hương Tích cách bến Thiên Trù hơn 2.000m, với độ cao 390m, đuợc coi là trung tâm của khu thắng cảnh chùa Hương, và là đích dừng chân của mọi du khách khi về đây. Mọi người thường nói: "ai đi chùa Hương mà chưa vào động Hương Tích thì coi như chưa đi đến nơi".

Từ bến Thiên Trù leo núi khoảng 10 phút, bạn sẽ bắt gặp chùa Thiên Trù. Khi nhìn thấy cổng chùa Thiên Trù, bạn hãy đi theo đường phía tay phải để tiếp tục leo núi, đi khoảng 10 phút bạn sẽ gặp ga cáp treo chùa Hương. Nếu muốn thử sức mình thì bạn hãy tiếp tục leo núi, còn không thì bạn dừng lại xếp hàng để mua vé đi cáp treo. Mỗi cách đi sẽ đem lại trải nghiệm và góc nhìn khác về chùa Hương vì thế, đi cáp treo khi leo lên và đi bộ khi leo xuống là hợp lý về thời gian, sức lực nhất. Nếu leo toàn bộ thì bạn cần khoảng 1,5 giờ để tới động Hương Tích. Còn đi cáp treo mất 10 phút thì bạn sẽ chỉ cần đi bộ khoảng 10 phút nữa để tới động, tuy nhiên thời gian xếp hàng cũng có thể lên tới vài tiếng vào ngày cao điểm.

Đền Cửa Võng (Đền Vân Song): Đền Vân Song thường gọi là đền Cửa Võng, xưa chỉ là một ngôi miếu nhỏ do dân làng Yến Vỹ xây dựng lên từ thủa xa xưa để thờ bà “Chúa Rừng” có tên hiệu là “Thượng ngàn Vân Hương Công chúa Lê Mại Thánh Mẫu”. Bà Chúa Rừng được nhân dân sở tại tôn vinh như một đấng siêu phàm hiện thân ở núi rừng nhiều của cải. Mặt khác khi thờ bà, dân làng cầu mong bà Chúa phù hộ cho cư dân gặp nhiều may mắn khi đi vào rừng làm nương hái lượm. Đền ở trên thế núi cao, dưới chân núi là một thung lũng khá sâu, nhìn qua thung lũng là một võng núi. Người xưa dựa vào thế địa lý đó mà đặt tên đền là đền Cửa Võng.

Từ động Hương Tích quay trở về bằng đường leo núi, sau khi bám vào lan can để dò dẫm từng bậc thang dốc dựng đứng bạn sẽ bắt gặp một ngôi đền nhỏ ở phía tay trái (nếu đi lên bạn bắt gặp bên tay phải thì bỏ qua để tiết kiệm thời gian nhé). Đó chính là đền Cửa Võng, bạn có thể dừng chân nghỉ ngơi để viếng cảnh chủa và lấy lại sức trước khi đi tiếp.

Chùa Giải Oan: Chùa Giải Oan có giếng nước trong vắt gọi là “Thiên nhiên thanh trì” hay còn gọi là giếng Long Tuyền. Trước chùa có suối chín nguồn gọi là suối Giải Oan. Gần chùa là động Tuyết Kinh và am Phật Tích, nơi có tảng đá tương truyền lưu dấu chân Quan Âm Bồ Tát. Rời động Hương Tích bạn có thể đi bộ hoặc đi cáp treo cũng đều có thể tới được chùa Giải Oan, chú ý đường lên chùa Giải Oan là ngã ba nên bạn cần chú ý biển chỉ dẫn chứ không nên đi theo dòng người, có thể bị bỏ qua thắng cảnh này.

Chùa Thiên Trù: Chùa Thiên Trù toạ lạc trên thềm núi Lão, được xây dựng từ đời vua Lê Thánh Tông (1460 – 1497). Theo một số sử ký còn lưu lại có chuyện kể rằng, trong chuyến tuần thú phương nam lần thứ hai, vua Lê Thánh Tông cùng tướng sĩ qua vùng núi Hương Sơn, nghỉ lại ở thung lũng núi Lão và cho quân lính thổi cơm ăn. Trong lúc thưởng ngoạn cảnh sắc thiên nhiên, vua xem thiên văn thấy vùng này ở vào vị trí của sao Thiên Trù (= Bếp trời: một chòm sao chủ về ăn uống) nên nhân đấy nhà Vua đặt tên cho thung lũng này là Thiên Trù.

Động Tiên Sơn: Động Tiên Sơn nằm lưng chừng núi Thanh Long, đến lưng chừng núi sẽ nhìn thấy cổng tam quan nổi lên bên sườn núi vút cao như  sắp bay lên. Qua cổng vào sâu bên trong, du khách sẽ nhìn thấy một toà lâu đài nhỏ tráng lệ dưạ vào vách núi. Nếu bạn muốn đi động Tiên Sơn thì hãy nhớ động Tiên Sơn ở phía bên trái trên đường từ động Hương Tích, chùa Giải Oan xuống chùa Thiên Trù. Để lên động Tiên Sơn bạn cần leo khoảng 200m bậc thang khá cao và dốc. Nhưng lên đến chùa, bạn sẽ được thưởng lãm cảnh đẹp, địa thế và nhiều nhũ đá rất đẹp như: bàn tay phật , ngà voi trắng, trái tim, khánh đá, chiêng đá khi gõ vào phát ra những âm thanh như tiếng nhạc cụ thực thụ.

Động Hinh Bồng: Nếu như bạn cảm thấy ngột ngạt và choáng ngợp ở động chính (động Hương Tích) thì khi tới Hinh Bồng, bạn sẽ có cảm giác thoáng đãng, thư thái hơn. Đường đến động Hinh Bồng bắt đầu từ cổng chùa Thiên Trù và được nhận xét là khá cao và dốc. Trên đường đến Hinh Bồng, chắc hẳn sẽ có lúc bạn thầm cảm phục những người đã mở đường đặt từng viên đá, bậc thang ở đây. Biết bao nhiêu công sức để phát rừng, mở đường, đục đá xếp bậc, làm đường đi dài hun hút, cheo leo quanh núi, rồi lại bao nhiêu công để vận chuyển gạch ngói, vôi muối để xây lên chùa dựng lên tháp, thế mới biết sức lực và khả năng của con người là vô hạn.