ĐỊA ĐIỂM THAM QUAN Ở MỘC CHÂU

Bản Thung Cuông (Thông Cuông): Thung Cuông (Thông Cuông) là một bản người Mông nằm giữa 2 xã Đông Sang của Mộc Châu và Xuân Nha của Vân Hô (một huyện mới thành lập được tách ra từ Mộc Châu). Đường dẫn vào Thung Cuông với hai bên là những thung lũng cải trắng mênh mông được trồng dày đặc. Đây cũng là một trong những điểm chụp ảnh cưới yêu thích của các bạn trẻ.

Bản Pa Phách: Pa Phách dưới là bản của người Thái. Pa Phách trên gồm có 3 bản: Pa Phách 1, 2 và 3 của người Mông. Trước kia bản Pa Phách 1 thuộc xã Vân Hồ, mới nhập vào xã Đông Sang từ năm 2002. Đường lên Pa Phách khá hiểm, vượt qua liên tiếp những con dốc dựng đứng toát mồ hôi, khi lên đến đỉnh nhìn xuống thấy một thung lũng ngợp trời màu xanh của mận, đào… vài mái nhà người Mông ẩn hiện giữa rừng cây. Ngó sang bên này thấy Cao nguyên Mộc Châu trải rộng tít tắp cũng đầy ắp màu xanh của cỏ non, ngô non, vài đàn bò sữa nhẩn nha gặm cỏ … Do địa hình nằm giữa 2 dãy núi nên Pa Phách được thắt mở cao dần tạo nên 3 bản Pa Phách của người Mông xanh. Khí hậu nói chung mát mẻ trong lành, có nhiều rừng bao quanh và đặc biệt khi chiều buông là sương mù vây kín dày đặc như lạc trong biển sương vậy.

Rừng thông Bản Áng: Nằm trên cao nguyên Mộc Châu (huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La), bản Áng không chỉ có khí hậu trong lành, mát mẻ; cảnh sắc thơ mộng, hữu tình mà còn lưu giữ kho tàng văn hóa đặc sắc của dân tộc Thái. Từ thị trấn nông trường Mộc Châu, bạn đi theo quốc lộ 43 khoảng 2 km về phía nam sẽ đến bản Áng. Nhìn từ trên cao, bản Áng đẹp như một bức tranh thủy mặc với những nếp nhà sàn truyền thống nằm thấp thoáng, ẩn hiện dưới bạt ngàn tán lá xanh tươi. Cạnh bản là hồ nước tự nhiên có diện tích 5 ha được bao quanh bởi rừng thông xanh trồng trên những đồi đất feralít nâu đỏ. Phía xa xa, khung cảnh cao nguyên Mộc Châu, nhất là vào mùa xuân, với những đồi chè, đồng cỏ xanh mướt, hoa ban, hoa mơ, hoa mận nở trắng rừng dường như đã tô điểm cho vẻ đẹp bản Áng thêm lung linh, thơ mộng.

Bản Áng là nơi cư trú của đồng bào dân tộc Thái. Họ sinh sống chủ yếu bằng nghề trồng trọt (chè, cải, ngô, lúa), chăn nuôi và thủ công truyền thống (dệt thêu thổ cẩm, đan lát, đệm bông gạo). Tuy nằm giáp thị trấn Mộc Châu nhưng cư dân bản Áng vẫn bảo tồn nguyên vẹn bản sắc văn hóa dân tộc đặc thù như kiến trúc nhà sàn truyền thống, trang phục, những làn điệu dân ca cổ, trò chơi dân gian, những lễ hội đặc trưng … Đến bản Áng, bạn sẽ có dịp trải nghiệm nếp sống hàng ngày cùng dân bản (ở nhà sàn, nằm đệm bông gạo, lên đồi hái chè, xuống suối bắt cá…); khám phá khung cảnh núi rừng Tây Bắc, đặc biệt là cưỡi ngựa dạo chơi rừng thông bản Áng và thưởng thức các món đặc sản địa phương như: rượu cần, cơm lam, pa pỉnh tộp (cá nướng), thịt hun khói, bê chao, “xôi tình yêu, rượu men lá, cá ống tre”, các món từ rau rừng…

Thác Dải Yếm: Thác Dải Yếm các tên gọi khác là “thác Nàng”, “thác Bản Vặt” nằm tại xã Mường Sang, huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La. Sở dĩ thác mang tên là Dải Yếm vì theo truyền thuyết, thác là dải yếm của người con gái cứu chàng trai thoát khỏi dòng nước lũ.

Thác Dải Yếm nằm trên dòng suối Vặt khởi nguồn từ hai khe nước Bó Co Lắm và Bo Tá Cháu ở đầu bản Vặt, một bản của người Thái có lịch sử lâu đời. Suối Vặt chảy được 5 km hợp lưu với suối Bó Sập, một dòng suối lớn bắt nguồn từ bản Bó Sập giáp biên giới Việt Lào rồi chảy về đất Yên Châu. Tại nơi hợp lưu của hai suối, dòng nước gặp một vùng đá vôi và đổ xuống phía dưới tạo thành thác Dải Yếm. Thác Dải Yếm bao gồm hai phần, thác nước phía trên rộng 70m, thác nước phía dưới nằm cách đó 150-200 m. Vào mùa khô, thác phía dưới chỉ có một dòng chảy từ độ cao 50m xuống triền đá ở dưới. Hai thác đổ xuống với tổng chiều cao 100m, một bên được chia làm 9 tầng, bên còn lại 5 tầng. Cách giữa hai phần thác là một bãi đất phẳng thuận tiện cho việc thăm quan của du khách. Thảm thực vật trên đỉnh thác cũng khá phong phú.

Động Sơn Mộc Hương (Hang Dơi): Hang Dơi nằm về phía Đông-Bắc của thị trấn Mộc Châu với diện tích là 6.915 m2. Từ Hà Nội lên Sơn La theo quốc lộ 6, di tích nằm ngay trung tâm thị trấn Mộc Châu ở dãy núi phía bên tay phải cách đường quốc lộ 6 khoảng 165m. Từ quốc lộ 6 lên tới hang, ta phải leo 240 bậc là tới cửa hang. Đường tới hang được tạo dáng uốn khúc, uyển chuyển làm dịu đi nỗi mệt khi du khách phải đi lên cao.

Tương truyền rằng từ thuở xa xưa có một con rồng thiêng bay về biển đông. Khi bay qua vùng đất này, thấy núi non hùng vĩ đất đai trù phú, khí hậu mát mẻ, cảnh trời thanh bình, rồng muốn cư ngụ tại đây bèn hạ xuống ẩn mình trú ngụ tại nơi đây. Ngày nay, dãy núi uốn lượn bao quanh thung lũng có những màu sắc huyền bí, trắng ngần trong lúc ban mai, xanh biếc vào buổi trưa, rực hồng trong buổi chiều, tím biếc khi hoàng hôn, đó chính là thân rồng. Khi rồng hóa đã cảm ơn mảnh đất đã nuôi dưỡng rồng và dã nhả ra 7 viên ngọc để trả ơn mảnh đất đã nuôi dưỡng mình (đó chính là 7 quả núi nhỏ dưới thung lũng ngày nay) miệng rồng quay về hướng Nam nhìn xuống 7 viên ngọc, đây cũng chính là cửa Hang Dơi.

Ngũ Động Bản Ôn: Ngũ Động nằm sâu trong những hẻm núi của bản Ôn (Mộc Châu) khá tách biệt với bên ngoài. Do đường vào Ngũ Động còn nhiều khó khăn nên vẫn giữ được nét đẹp hoang sơ hiếm có. Quần thể ngũ động bao gồm bốn động chính nằm trên một quả đồi và một động nằm độc lập phía đồi bên canh. Năm hang động được ví với thuyết ngũ hành Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ. Hệ thống nhũ đá lung linh với nhiều hình thù độc đáo, được kết tinh qua hàng ngàn năm. Trong đó có động 3 là sâu rộng nhất và cũng là động duy nhất được trang bị hệ thống điện nhờ máy phát nhưng cũng chỉ được sử dụng vào các dịp lễ, chính vì thế bạn cần trang bị đèn pin khi tham quan động.

Đồi chè Mộc Châu: Cao nguyên Mộc Châu vốn nổi tiếng với những đồi chè xanh mướt, trải dài tít tắp suốt qua những quả đồi. Chè ở đây được trồng khắp nơi, xen lẫn với những ngôi nhà bé xinh. Đâu đó với những hàng hoa tầm xuân, hoa giấy đang nở rộ trong mờ ảo sương khiến khung cảnh trở nên mơ màng.

Khu vực Đồi chè trái tim nằm trên đường đi Ngũ Động Bản Ôn, cách Thị trấn Nông trường Mộc Châu khoảng 15 km. Từ khách sạn công đoàn đi theo hướng về phía chợ 70, qua chợ khoảng gần 1km thì bên tay trái có 1 đường rẽ đi Ngũ Động, cứ đi thẳng cho đến khi gặp biển rẽ vào Ngũ Động Bản Ôn thì rẽ vào, đi khoảng 2 km thì thấy đồi chè ngay bên tay phải. Với vô vàn các đồi chè, thật khó để có thể lựa chọn cho mình một địa điểm để có những bộ ảnh thật ưng ý. Gần nhất với thị trấn là đồi chè ở ngay phía sau nhà máy chè, cách khách sạn Công Đoàn khoảng 3 km. Trên đường vào Ngũ Động Bản Ôn là con đường có nhiều đồi chè đẹp mắt với những hình dáng lạ như hình chữ S, hình sóng lượn, hình trái tim… Xa hơn chút nữa, khu đồi chè Tân Lập cách Thị trấn Nông Trường khoảng gần 20 km.

Cửa khẩu Lóng Sập: Là một cửa khẩu phụ, cửa khẩu Lóng Sập thuộc địa bàn xã Lóng Sập, Mộc Châu, Sơn La nối với nước bạn Lào thông qua cửa khẩu Pa Hang thuộc tỉnh Hủa Phăn của Lào. Đây cũng là nơi có mốc biên giới số 255 (mốc Việt Lào). Nếu muốn sang tham quan chợ Lào, các bạn cũng cần phải qua trạm khai báo và làm thủ tục.

Chợ Lào: Chợ Lào ở cửa khẩu Lóng Sập cách chốt biên phòng chừng 30 phút đi bộ. Ngày nghỉ cũng như ngày thường nơi đây đều tấp nập người qua lại. Khách đến chợ chủ yếu là người dân tộc sát biên giới hai nước và du khách phương xa, đặc biệt vào những ngày nghỉ, số lượng này có phần tăng lên. Từ Việt Nam, du khách chỉ cần làm một vài thủ tục đơn giản là có thể bước qua đất bạn, ghé thăm và mua sắm. Những gian hàng dựng từ vài thanh tre và bạt là đặc trưng của khu chợ Lào trên biên giới Lóng Sập. Chỉ rộng chừng 400m2 nên các gian hàng được xếp san sát nhau cộng thêm người mua dừng chân qua lại khiến nơi này càng trở nên tấp nập. Vì nằm hẳn về địa phận của nước bạn nên người bán tại khu chợ này đa số là người Lào với trang phục truyền thống đặc trưng.

Chỉ mất chừng vài phút là đã đi hết khu chợ nhỏ bé. Hàng hóa được bày bán ở đây không phong phú và đa dạng nhưng được phân khu rõ ràng và mang đậm nét đặc trưng vốn có của người Lào. Từ phía con dốc Việt Nam tiến về đầu chợ là những nông dân bán dưa và dừa. Tiếp gần đó là những gian bán băng đĩa với tiếng nhạc Lào mở lớn phát ra từ loa. Suốt dọc đường chính xuyên qua chợ là những gian hàng bán đồ nướng nằm xen kẽ. Mùi thơm từ những xiên chân gà và cá khiến ai ấy đều muốn ăn thử một lần cho biết vị của ẩm thực Lào.

Men theo một lối nhỏ rẽ lên khu dốc trên của khu chợ, du khách tới được nơi bán các thực phẩm truyền thống và đồ gia dụng. Một vài gian bày bánh kẹo với nhãn mác của Lào, một vài gian bán dao kéo và một số dụng cụ phục vụ việc nhà nông. Đâu đó là vài gian hàng treo lên những túi bóng kính trắng, bên trong là thứ nước màu xanh đỏ bắt mắt hay món nộm cùng vài món hệt như hủ tiếu của Việt Nam. Nếu như còn đang khó chịu vì vị ngấy của xiên chân gà còn sót lại, khách có thể tiến tới phía nhỏ này để mua thêm một túi nộm đu đủ giã với giá chỉ khoảng 10.000 đồng.

Chợ Lào ở cửa khẩu Lóng Sập có một nét đặc trưng mà không phải khu chợ nào cũng có. Đó chính là rào cản về ngôn ngữ và bán với giá cao dường như không có sự tồn tại. Người mua chỉ cần nhặt lấy món đồ mình ưng ý và chủ hàng ra hiệu tay là có thể mua bán được nhanh chóng, dễ dàng. Nếu khách chỉ có trong tay tiền Việt hoặc tiền Lào cũng không thành vấn đề vì người bán biết được giá trị và chấp nhận các mệnh giá tiền của hai nước. Thế nên nếu đi lại giữa khu chợ mà chợt cảm thấy đói bụng, khách vẫn có thể dừng lại bên một gian hàng nhỏ của phụ nữ Lào thân thiện, chỉ vào bất kỳ một món ăn nào mình thích và trả tiền theo dấu tay mà không phải lo ngại vì sợ mua với giá đắt.

Đỉnh núi Pha Luông: Với độ cao hơn 2000m, Pha Luông hay còn gọi là Bờ Lung (tiếng Thái có nghĩa là núi lớn) được coi là nóc nhà của Mộc Châu nằm ở phía đông của huyện thuộc xã Tân Xuân, Chiêng Xuân thuộc khu vực biên giới Việt Lào. Trên đỉnh có một khu đất bằng phẳng, rộng gần 10 ha rất phù hợp cho các hoạt động cắm trại hoặc vui chơi tập thể, tuy nhiên do tình hình an ninh không đảm bảo (do đây là khu vực các đối tượng vận chuyển ma túy từ Lào vào Việt Nam) nên hiện nay các hoạt động cắm trại ngủ qua đêm chưa được phép. Các bạn muốn chinh phục đỉnh Pha Luông cần xin phép đồn biên phòng và phải có người bản địa dẫn đường để tránh lạc, chuyến đi của bạn cũng chỉ được phép đi trong ngày mà không được kéo dài hơn tới ngày hôm sau .Pha Luông cũng chính là địa danh nổi tiếng trong đường hành quân của đoàn quân Tây Tiến năm xưa.

“Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm
Heo hút cồn mây, súng ngửi trời
Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống
Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi”.